Halil Rıfat Paşa'nın hayatı tam bir başarı öyküsü. Selanik doğumlu olan ve bürokrasinin en alt kademesi olan tahrirat katipliğinden başlayıp sadrazamlığa kadar yükselen bu zat 1827 ilâ 1901 seneleri arasında yaşamış. Sivas ve İzmir valiliklerini müteakiben 1895 yılında Sadrazam olarak atanıp iyi huyu ve çalışkanlığı ile kendini belli etmiş, 1901 deki ölümüne kadar da vazifesini sürdürmüş. Dahiliye nazırı iken başlattığı Darülaceze projesini sadrazamlığının ilk yılında bitirip hizmete açmış.

Merkeziyetçi idare biçimi ile ün kazanmış Sultan II. Abdülhamid ile son derece uyumlu çalışabilmiş olan bu sadrazam adına İstanbul'un orta yerinde kurulmuş bir mahalle var. Üstün gayreti ile kuruluşunda öncü olduğu Darülaceze'nin hemen yanıbaşındaki mahalle.

* * *

Halil Rıfat Paşa Mahallesi, bir yanı Piyale Paşa bulvarına, diğer yanı Darülaceze Caddesi'ne bakan ve bahçeli evlerden müteşekkil olan bir nadide mevki. Sokaklar geniş, evler iki ya da en fazla üç katlı müstakil kooperatif evleri. İETT işçileri ile liman ve dok çalışanları tarafından 1960 senelerinin başında kurulmuş. Hemen her ailenin komşusu ile hemhal olduğu, gösterişsiz bir yaşama alanı oluşmuş. Bahçelere dikilen meyve ağaçları yıllar içinde kocaman olmuş. Kimileri evlerini elden geçirebilecek imkânı bulmuş, kimileri ise kurulduğu hali ile koruyabilmiş.

Tamama yakını insana zevk ve genişlik hissi veren bu evlerde hayatının son zamanlarını geçirmekte olan yaşlılar var. İstanbul gibi büyük bir kentin merkezinde bahçesinde domates yetiştirip kedi-köpek besleyebilmenin güzelliğini yaşamış insanlar bunlar. Yaşama bağlı, az ile yetinen, güzel bakışlı nadide insanlar.

* * *

Bir eve gittiğinizde mutlaka başka bir evin camından size seslenen, çaya davet edenler olurdu. Özellikle eskilerin komşularının her derdini yakından takip ettiği bu civarlarda siz de dokunun bir parçası olurdunuz. Öyle ki tanıdıklarla karşılaştığınızda mahalledeki ihtiyarlardan ve ahirete intikal edenlerden bahsedildiğinizi farkedersiniz.

* * *

Son yedi senede hızlanmak kaydı ile ikibinli yılların başından beri mahallede bir imar hareketi başladı. Önceleri üç sonraları dört katlı lüks apartmanlar mahalleyi işgal etmeye başladı. Hepsi güzel renkli, modern camlı, Fransız balkonlu havalı yapılar. Daire fiyatları çok yüz bin dolarlar ile ifade ediliyor. Semt mutenalaşıyor. Aslında o asude havasını kaybedip paranın sözünün geçtiği bir yer halini alıyor. Ortada büyük bir rant var. Sekiz daire olsa dairelerin dördü mal sahibine verilse bir anda milyon dolarlık servete konulmuş olunuyor. Ailenin çocukları lüks dairelerden ikisine yerleşiyor, yaşlılarını yanlarına alıyorlar güzel kira geliri ile akıllarından geçmeyecek bir konfora kavuşuyorlar.

Aslında genel geçer mantık ile bakarsanız mutlu son hikâyesi bile denebilir buna. Zamanı gelen binalar yıkılacak, yerine çağa uygun yenileri yapılacak mal sahipleri zengin olacak. Sobalı, çatısı akan, toza toprağa açık evlerden tertemiz evlere geçilecek.

* * *

İşte mahallemizdeki mutlu son da tam bir mutlu son değil. Özellikle yaşayacak zamanının az kaldığını düşünenler için hayatın tadı tuzu kaçmış halde. çarpıyor.

 Bu mahallenin kedileri, köpekleri, bahçe duvarına dayanarak sohbet edeceğiniz  orta yaşlıları, duvarın dışına doğru dalları sarkmış meyve ağaçları, dar girişli iki katlı sevimli evleri ve hepsinden önemlisi tarihe tanıklık etmiş kibar ihtiyarları bir süre sonra olmayacak.

İnsan dediğin 'yek katre hun, hezar endişe' (bir damla kan, bin endişe) demiş eskiler. Buna hatıraları da eklemeli. Ötesi yok.